Miliardy euro z Komisji Europejskiej, które dystrybuujemy w ramach programów operacyjnych, otwierają przed przedsiębiorcami masę możliwości. Mnogość typów projektów, instytucji i zasad utrudnia przedsiębiorcom odpowiednie rozeznanie i wybranie dla siebie najlepszych schematów wsparcia.
Oto ranking najlepszych programów dotacyjnych dla przedsiębiorstw:
MIEJSCE 5: Wzór na konkurencję
To tak wyjątkowy, a jednocześnie tak potrzebny schemat, że nie mógł nie znaleźć się w moim rankingu. Jest niestety ograniczony do dość wyspecyfikowanej grupy, bo dostępny jest wyłącznie dla małych i średnich przedsiębiorstw działających w Polsce Wschodniej. Niemniej sam pomysł takiego działania naprawdę warto docenić.
Wzornictwo, nie rozumiane jako zaprojektowanie koloru wiaderka, lecz jako zaprojektowanie produktu pod kątem jego funkcjonalności, jest coraz częściej znaczącą przewagą konkurencyjną, a jednocześnie jest to dziedzina, którą małe i średnie firmy dopiero odkrywają. Zakłada się dofinansowanie przeprowadzenia audytu wzorniczego i następnie wdrożenie wynikających z niego rekomendacji w celu wprowadzenia innowacji produktowej. Konkurs planuje się ogłosić już w wakacje, a wnioski byłyby przyjmowane do końca października tego roku.
Kryteria oceny są przejrzyste i, powiedziałabym, dotyczą przede wszystkim tego, czy przedsiębiorca jest przygotowany do przeprowadzenia projektu wzorniczego i czy gwarantuje zasobami (ludzkimi, finansowymi, rzeczowymi) jego wykonalność. Za program odpowiada PARP.
Działanie 1.4 Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
MIEJSCE 4: Centra Badawczo – Rozwojowe
Sprawa jest prosta – przedsiębiorca rozwija istniejące lub tworzy nowe centrum badawczo – rozwojowe (CBR). Przy czym nie wymaga się żadnych specjalnych procedur, czy pozwoleń, to przedsiębiorca decyduje, czy wydzielona spółka, albo wydzielony departament, będzie prowadził projekty badawczo – rozwojowe (B+R). Dotacja jest przyznawana na środki trwałe i wartości niematerialne i prawne, czyli możemy za nią kupić grunty, budynki, maszynki i urządzenia, jak również wszelkie niezbędne do działania CBR systemy informatyczne, licencje i know-how.
Działaniem zarządza Ministerstwo Gospodarki. Aby kwalifikować się do tego schematu trzeba ponieść powyżej 10 mln PLN kosztów kwalifikowanych (mniejsze projekty są finansowane przez Urzędy Marszałkowskie w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych – RPO).
Kluczowe w tym schemacie jest m.in. zaproponowanie ambitnej agendy badawczej, wdrożenie modelu tzw. „open innovation” czyli współpraca z NGO, jednostkami naukowymi, czy małymi i średnimi przedsiębiorstwami, jak również realizacja projektów w ramach Krajowej Inteligentnej Specjalizacji (KIS).
Czemu wybieram akurat ten schemat? Bo po pierwsze Ministerstwo Gospodarki ma już 7 lat doświadczeń z okresu 2004-2013 w finansowaniu CBRów, a to dużo znaczy, bo mamy po drugiej stronie instytucję, która rozumie rodzaj kosztów, jak również dynamikę realizowania inwestycji w CBR. Poza tym, dotacja jest dostępna dla dużych przedsiębiorstw. O poziomie dofinansowania decyduje lokalizacja projektu zgodnie z mapą pomocy regionalnej (najwyższe wsparcie jest dostępne w Polsce Wschodniej).
Działanie 2.1 „Wsparcie inwestycji w infrastrukturę B+R przedsiębiorstw”, Program Operacyjny Inteligentny Rozwój
MIEJSCE 3: Instalacje pilotażowe/ demonstracyjne
W ramach tego schematu przedsiębiorcy (ubiegać może się każde przedsiębiorstwo bez względu na wielkość, nie są kwalifikowane konsorcja) mogą prowadzić prace rozwojowe, czyli prace badawcze dotyczące rozwiązań o najwyższych poziomach gotowości technologicznej. Kluczowe jest w tym przypadku to, że prace rozwojowe mogą obejmować testowanie i walidację produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania.
Idea jest prosta: posiadamy już funkcjonalny prototyp i musimy go przetestować oraz wykończyć przed wprowadzeniem na rynek. Czyli podstawowym celem instalacji pilotażowych/ demonstracyjnych jest „zdobycie doświadczenia i zgromadzenie danych technicznych i innych do następujących celów: weryfikacja hipotez, tworzenie formuł nowych produktów, ustalanie nowych specyfikacji dla ukończonych produktów, projektowanie specjalnego sprzętu i konstrukcji/budynków na potrzeby nowego procesu wytwórczego, przygotowywanie instrukcji eksploatacji lub podręczników użytkowania w odniesieniu do danego procesu.” (za NCBR, sekcja FAQ konkursu).
Wytworzona instalacja może być wykorzystywana następnie do produkcji, trzeba jednak pamiętać, iż duzi przedsiębiorcy realizujący projekty o wartości kosztów kwalifikowanych powyżej 1 mln EUR, będą musieli monitorować dochody występujące w projekcie w czasie jego realizacji i 3 lata po jego zakończeniu. Jeżeli dochód wystąpi, szczegółowe zasady określają, w jaki sposób ulega zmniejszeniu kwota dofinansowania.
Trzecie miejsce daję dla tego schematu za to, że finansuje etap tuż przed wdrożeniowy dla tych najbardziej kosztownych projektów, czyli wytworzenia prototypów i ich sprawdzenia na liniach pilotażowych.
Minimalna wartość kosztów kwalifikowanych dla małych i średnich przedsiębiorstw to 5 mln PLN, zaś dla dużych 20 mln, a progi dofinansowania wynoszą 25 proc. dla dużych, 35 proc. dla średnich i 45 proc. dla małych. Możliwa jest też premia +15 proc. za tzw. szerokie rozpowszechnianie wyników.
Działanie 1.1.2 Program Operacyjny Inteligentny Rozwój.
MIEJSCE 2: Szybka ścieżka
Najlepszy schemat wśród dotacji na projekty badawczo – rozwojowe. Po pierwsze jest rzeczywiście szybki, bo ocena i decyzja ma zajmować nie więcej niż 60 dni. Po drugie jest bardzo przejrzysty i czytelny.
Dotacja jest przyznawana indywidualnemu przedsiębiorstwu (nie kwalifikują się żadnego rodzaju konsorcja), bez względu na jego wielkość, lokalizację, czy pochodzenie kapitału właścicielskiego.
Kwalifikują się badania przemysłowe (wczesne stadia gotowości technologii) oraz prace rozwojowe (doprowadzenie do gotowego rozwiązania), przy czym projekt musi zakładać opracowanie gotowego rozwiązania, które będzie mogło być wprowadzone na rynek.
Progi dofinansowania zależą od rodzaju badań i wielkości przedsiębiorstwa i wynoszą 50-70 proc. dla badań przemysłowych (duże przedsiębiorstwa 50 proc., średnie 60 proc. i małe 70 proc.) oraz 25-45 proc. dla prac rozwojowych. Można także zdobyć premię +15 proc. za tzw. szerokie rozpowszechnianie wyników.
Plusem jest także logicznie ułożony wniosek o dofinansowanie i ostateczna ocena na panelu ekspertów. Kryteria jasne, nie jest to też bardzo rozbudowana lista, kluczowy będzie poziom innowacyjności rozwiązania i szanse na sukces rynkowy oraz potencjał zespołu badawczego. Spotykałam się z komentarzami przedsiębiorców, że przy skali od 0 do 5 pkt. kryteria są zbyt ogólne i subiektywne i nie do końca wiadomo jak ocenia wnioski panel, ale z drugiej strony musimy pamiętać, ze to konkurs na projekty badawczo – rozwojowe, a próba zamknięcia ich w bardzo sztywne ramy nigdy się nie powiedzie, tutaj kluczowa jest ocena ekspercka.
Nie bez znaczenia jest instytucja prowadząca program, czyli NCBR, które jest bardzo sprawne w udzielaniu dotacji na B+R.
Działanie 1.1.1 Program Operacyjny Inteligentny Rozwój.
MIEJSCE 1: Badania na rynek
Na pierwszym miejscu stawiam schemat prowadzony przez PARP, w którym przedsiębiorcy posiadający wyniki prac badawczo – rozwojowych mogą pozyskać dotację na ich wdrożenie, czyli np. zakup linii produkcyjnej do produkcji nowych produktów. Dofinansowane będą projekty o wartości kosztów kwalifikowanych powyżej 10 mln PLN (mniejsze będą dofinansowywane w Regionalnych Programach Operacyjnych).
Doceniam ten schemat za kompleksowość, gdyż składa on się aż z 3 komponentów: dotacji na inwestycję (budynki, maszyny, WNiP), dotacji na badania i rozwój (prace rozwojowe, czyli końcowe etapy przed produktem gotowym) oraz dotacji na przygotowanie do wdrożenia (np. certyfikacje, usługi prawne).
Stawiam duży plus za prostotę i w zakresie kryteriów wyboru, gdzie właściwie najważniejsze będzie to, jaki produkt chcemy wprowadzić na rynek i jaki sukces rynkowy dzięki teamu uzyskamy, jak i w samym podejściu do zakresu wniosku i procedury oceny. Trudno jest znaleźć kompromis pomiędzy tym, aby tak duże dotacje dystrybuować rzeczywiście wśród najlepszych, a z drugiej strony nie przesadzić w procedurach i wymogach. PARP dobrze wykorzystał swoje dotychczasowe doświadczenia w tym obszarze.
Mały minus za to, że schemat jest dostępny tylko dla małych i średnich przedsiębiorstw, ale to już wynik negocjacji z Komisją Europejską, a nie samodzielna decyzja polskich instytucji.
Źródło – Forbes
